Resmi Gazete'de açıklandı: İki yıl işlenmeyen tarım arazisi kiraya verilebilecek!

Tarım ve Orman Bakanlığı, işlenmeyen tarım arazileri için yeni bir karar aldı. Buna göre, özel mülkiyette olan ve iki yıl üst üste işlenmeyen tarım arazilerinin kiralanmasına ilişkin hazırladığı yönetmelik yürürlüğe girdi.

Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikte " Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç olmak üzere mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait olup üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazileri, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde Bakanlıkça sezonluk olarak kiraya verilir.” ifadeleri yer aldı.

Bakanlıkça kiraya verilecek tarım arazilerinin rayiç kira bedelini tespit etmek ve kiralama işlemlerini gerçekleştirmek amacıyla bir komisyon kurulacak.

Arazi Tespit Komisyonu kurulucak

Kiraya verilecek arazilerin tespiti amacıyla il ve/veya ilçe müdürlüğü bünyesinde Arazi Tespit Komisyonu oluşturulacak. Arazi Tespit Komisyonu il müdürlüğünde il müdür yardımcısı veya şube müdürü, ilçe müdürlüğünde ilçe müdürü başkanlığında toplanır. Komisyon, başkan dahil toplam beş asil iki yedek üyeden oluşacak.

Komisyon üyelerinden en az üçü il/ilçe müdürlüğü teknik personeli veya ilgili kamu kurum ve kuruluş personelinden olmak üzere diğer üyeler muhtarlardan seçilebilecek. Komisyon görevlendirmeleri mülki amirin veya yetkili kıldığı kişinin onayı ile gerçekleştirilecek. Arazi Tespit Komisyonu en az üç aylık dönemlerde üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar alacak. Komisyon üyeleri kendilerine, eşlerine veya birinci derece kan ve kayın hısımlarına ait tarım arazileri ile ilgili yapılan itirazın incelenmesinde görev alamayacak. Asil üyenin katılamadığı toplantılara yedek üye katılacak. Herhangi bir nedenle komisyondaki görevinden ayrılan üyenin yerine aynı usule göre yeni üye belirlenecek.

Kiralanacak tarım arazilerinin tespiti nasıl yapılacak?

Arazi Tespit Komisyonu; kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri, diğer kamu kurumlarından elde edilecek veriler üzerinden yapılacak çalışmalar ve yerinde gerçekleştirilecek arazi kontrolleri ile işlenmeyen tarım arazilerini tespit edecek. Tespit çalışmalarına altlık teşkil edebilecek veriler Bakanlıkça sağlanacak.

İşlenmeyen tarım arazilerinin tespitinde, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere göre değişen hasat dönemi dikkate alınarak en geç takip eden yılın 31 Ağustos tarihine kadar olan süre dikkate alınacak.

Tespiti yapılan işlenmeyen tarım arazileri Bakanlık kayıt sistemleri ile karşılaştırılarak kontrol edilecek. Arazi Tespit Komisyonu tarafından yapılan kontrol sürecinin tamamlanmasının ardından, ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller ve ekonomik bütünlük kapsamı dışında kalıp Arazi Tespit Komisyonunca ekonomik tarımsal üretim yapılacağı değerlendirilen parseller belirlenecek.

Dikili ve örtü altı tarım arazileri kapsam dahilinde mi?

Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmayacak. Arazi sınıfı, parsel büyüklüğü ve verimlilik durumu tarımsal üretim için ekonomik olmayan arazilerin bu durumu tutanak altına alınmak sureti ile o yılki kiralama işlemlerine dâhil edilmeyebilir. Üzerinde tarımsal üretime engel teşkil edecek izinsiz yapı, tesis ve benzeri tespit edilen araziler, 5403 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uyarınca değerlendirilecek.

Parselin bir kısmında işlenmeyen arazinin tespit edilmesi durumunda üçüncü ve dördüncü fıkralar göz önünde bulundurularak bu kısımlar işlenmeyen tarım arazisi kapsamında değerlendirilebilecek.

Kiralama sezonu içerisinde, kiralanan tarım arazilerinin maliklerinden herhangi biri tarafından bir sonraki sezonda üretim yapacağına dair bir başvuru yapılmaması durumunda bu araziler üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazileri listesine eklenecek.

İşlenmeyen tarım arazileri listesi il/ilçe müdürlükleri tarafından beş gün süre ile Ek-3 ve Ek-4’te yer alan belgeler düzenlenmek suretiyle mahallinde, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde ilan edilecek.

Arazi malikleri ve diğer ilgililer, listeler ile ilgili itirazlarını ilan süresi içerisinde Arazi Tespit Komisyonuna yapabilecek. Komisyon bu itirazları üç gün içinde karara bağlayacak. İtirazların değerlendirilmesi sonucu oluşturulan nihai liste mülki amirin veya yetkili kıldığı kişinin onayı ile kesinleşecek.

Tarım arazilerinin kiralanması nasıl gerçekleşecek?

Kesinleşen işlenmeyen tarım arazileri listesinde yer alan tarım arazileri için rayiç kira bedelleri tespit edilecek. Kiralanacak Tarım Arazileri Listesi oluşturulacak. Listede kiracıların yetiştirebilecekleri ürün veya ürün gruplarına da yer verilecek. Bu araziler, kira geliri arazi maliklerine ait olmak üzere, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla Arazi Kiralama Komisyonu tarafından kiralanacak.

Kiralama işlemleri kiralama sezonu dikkate alınarak gerçekleştirilecek.

Kiralama işlemi, tek bir tarım arazisi parseli bazında yapılabileceği gibi, üretim planlaması kapsamında yetiştirilecek ürün, kiracı potansiyeli ve tarımsal üretimin ekonomik verimliliği dikkate alınarak birden fazla tarım arazisi parselini kapsayacak şekilde de yapılabilecek.

Tarım arazilerinin kira bedeli neye göre, nasıl tespit edilecek?

Kira bedeli, Arazi Kiralama Komisyonu tarafından takdir edilen rayiç kira bedelinden düşük olamayacak. Arazi Kiralama Komisyonu, kesinleşen Kiralanacak Tarım Arazileri Listesini elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde yedi gün süre ile ilan edecek. Arazi Kiralama Komisyonu, ilan süresi içerisinde kiralama taleplerini alacak.

Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespitinde emsal olarak kullanılmak üzere, kiralanacak tarım arazisi ile benzer özellikte ve aynı yerleşim yerinde bulunan en az üç adet kiralanmış tarım arazisi tespit edilecek.

Emsal olarak kullanılacak tarım arazisinin belirlenmesinde akrabalar/hissedarlar arası kiralama, sosyal nedenlerle kiralamalar gibi özel amacı olan kiralama bedellerinin piyasa koşullarını temsil kabiliyetlerine dikkat edilecek.

Emsal olarak kullanılacak tarım arazilerinin tespitinde, ikinci fıkrada yer alan hususlara dikkat edilmek koşuluyla; yazılı ve imzalı olmak kaydıyla saha çalışmaları sonuçları, bölgedeki Ziraat Odası, muhtarlık, taşınmaz ticareti yetki belgesine sahip işletme görüşleri, Bakanlık kayıt sistemlerinde yer alan kiralamalar, rayiç kira bedeli içeren 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca lisans alan gayrimenkul değerleme uzmanı raporları ve bilirkişi raporları kullanılabilecek.

Rayiç kira tespit çalışmalarında destekleyici bilgi olarak kullanılmak amacıyla Hazine arazilerinin kiralama verilerinden faydalanılabilinecek.

Emsal olarak kullanılacak arazilerin kiralanma tarihi ve Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi değişim oranları dikkate alınarak kira bedelleri güncellenecek. Güncellenmiş kira bedelleri arazi büyüklüklerine oranlanarak her bir emsal için metrekare bazında birim kira değeri bulunulacak. Bulunan birim kira değerlerinin ortalaması alınarak ortalama birim kira değeri hesaplanacak.

Rayiç kira bedelinin tespitinde kullanılacak ortalama birim kira değeri kiralanacak parselin eğimi, yerleşim yerine, pazara ve yola mesafesi gibi objektif kriterler dikkate alınarak ve gerekçeleri belirtilmek kaydıyla yüzde 15 oranına kadar artırılıp azaltılabilecek.

Rayiç kira bedeli, ortalama birim kira değeri ile kiralanacak parsel büyüklüğünün çarpılması sonucu tespit edilecek.

Tedbir kararı olan parseller kiralanacak mı?

İlan süreci başlatılmadan önce Kiralanacak Tarım Arazileri Listesinde yer alan parsellerle ilgili Bakanlık Kayıt Sistemlerine başvuru durumu ve mahkeme tarafından verilen ve arazinin kullanımını engelleyen bir ihtiyati tedbir kararı olup olmadığı kontrol edilecek. Tedbir kararı bulunan parseller kiralamaya konu edilmeyecek.

İlan edilen tarım arazilerini kiralamak isteyenler, Tarım Arazisi Kiralama Talep Formunu eksiksiz olarak doldurarak ilan süresi içerisinde İl Müdürlüğüne başvuru yapabilecek. Kiralama başvuruları TED Portalı üzerinden de gerçekleştirilecek. Gerçek kişi olarak başvuruda bulunanların Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaları zorunlu olacak. Her başvuru sahibi için; ikamet bilgisi ve arazi varlığı bilgileri TED Portalı üzerinden kontrol edilecek.

Kiralamada öncelik kimlere verilecek?

Kiralama öncelikli olarak; kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacak.

Teklif edilen en yüksek kira bedelinin eşit olduğu birden fazla başvuru olması durumunda, bu başvurular arasından arazilerini yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğüne ulaştıracak malike, sınırdaş veya en yakın arazisi bulunan işletmeye öncelik sıralaması dikkate alınarak kiralama yapılacak.

Kiracı, sözleşme imzalama aşamasında kira bedelini ödediğine dair belgeyi Arazi Kiralama Komisyonuna sunacak.

Kira sözleşmesinde, kira süresi, sözleşmenin başlama ve bitiş tarihleri, karşılıklı sorumluluklar, fesih şartları gibi hususlara yer verilir. Asıl kiracının sözleşme imzalamaması durumunda Arazi Kiralama Komisyonu aynı usulle diğer teklifleri değerlendirerek karar verecek.

Kiraya verilecek tarım arazisi, sözleşme tarihinden itibaren on beş gün içinde üzerindeki muhdesat ve müştemilat bilgilerini içeren krokinin de yer aldığı Arazi Teslim Tutanağı ile kiracısına teslim edilecek.

Kiracı tarımsal desteklerden yararlanabilecek mi?

Kiralanan tarım arazileri Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilecek ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden yararlandırılacak.

Arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması halinde; kira bedelleri Bakanlıkça belirlenecek bir kamu bankasında araziye özgülenerek açılacak üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılacak. Mülkiyeti ihtilaflı tarım arazilerinde ihtilafın giderilmesi halinde biriken kira geliri ve ferileri hak sahiplerine payları oranında dağıtılacak.

Kiracının yükümlülükleri ne olacak?

Kiracı, kiralama sezonu boyunca kiraladığı tarım arazisi üzerinde, tarımsal üretim planlaması kapsamında belirlenen ürün/ürün gruplarını üretmekle, genel tarımsal üretim tekniklerine riayet etmekle, toprağın yapısını bozacak uygulamalardan kaçınmakla, arazi üzerindeki çok yıllık bitkiler ve varsa sabit tesisleri korumakla yükümlü olacak.

Kaynak: Bloomberght